خواص و کاربرد گلرنگ
از گل هاي گلرنگ براي رنگين کردن غذا به جاي زعفران استفاده مي کنند و از روغن دانه آن نيز به عناون روغن نباتي مايع کم ضرر خيلي استقبال مي شود.در تمام مناطق شرقي آسيا از چين تا هندوستان و نواحي جنوب شرقي آسيا از گل هاي گلرنگ به عنوان داروي محرک، مسکن و مسهل و معرق از جوشانده 20 گرم گل در هزار گرم آب يا به طور خيساندن در آب نيم گرم استفاده مي شود. به علاوه براي آن خاصيت قاعده آور و ضد ورم و تحليل برنده تومور قايل هستند.
در چين معمول است از اواخر فروردين تا خرداد ماه که گلرنگ در دوران شهور گل مي باشد، همين که گل ها باز شدند و رنگ گلبرگ ها از نارنجي به قرمز تبديل شد ،گلبرگ ها چيده مي شود و اين کار با احتياط و دقت انجام مي گيرد که به تخمدان گل که به ميوه تبديل مي شود صدمه اي نرسد گلبرگ هاي چيده شده رادر آفتاب ويادر سايه خشک مي کنند. خوردن گلبرگ ها گرم کننده است و براي تسريع جريان گردش خون کمک مي کند.
و براي زن هايي که عادت ماهيانه آن ها بدون دليل قطع شده است و يا زن هايي که جنين مرده در رحم دارند و يا در مورد آن هايي که ترشحات رحمي بعد از زايمان آن ها ادامه دارد و همچنين براي بيماراني که خون قي مي کنند تجويز مي شود.
در هند و چين از گل هاي گلرنگ به عنوان تونيک و براي مداواي فلج و عادت ماهيانه دردناک استفاده مي شود. دانه هاي گلرنگ ملین و مسهل است و براي استسقا و اغما و فلج هاي ناگهاني حاصله از خونريزي مغزي يا آپوپلکسي به کار مي رود.
از گل هاي خشک آن براي معالجه يرقان و از آب خيس کرده گل ها براي شست و شوي چشم استفاده مي شود. قرطم يا تخم گلرنگ از نظر طبيعت طبق نظر حکماي طب سنتي ايران گرم و خشک است و داراي خاصيت مسهلي است.
از نظر خواص معتقدند که ترکيبات مغذي آن خيلي کم است. مسهل است و بلغم رقيق و اخلاط سوخته را خارج مي کند و بادها را تحليل مي برد. اگر 20 گرم از تخم گلرنگ را گرفته کوبيده و شيره ان را بگيرند و با شکر سرخ و يا عسل بخورند و يا 40 گرم آن را بکوبند و در 250 گرم آب بجوشانند و بمالند و صاف کرده و 40 گرم شکر سرخ در آن بريزند و بخورند.
به عنوان مسهل خوب عمل مي کند.اگر شيره تخم گلرنگ را گرفته با آبي که در آن انجير خيسانده باشند،مخلوط و با شکر و يا عسل بخورند سينه را پاک مي کند و آواز را صاف مي کند و براي اکثر بيماري هاي سينه اي سرد مفيد است.مقوي نيروي جنسي و زياد کننده اسپرم و درخشان کننده رنگ رخسار است، بادها و نفخ را تحليل مي دهد.
و ارگر آن را داخل آش ماش يا آش نخود کرده بخورند براي اعتدال اخلاط مفيد است ومسهل بلغم خام و مواد سوخته مي باشد. اگر 40 گرم شيره آن را با قند و شکر سرخ و يا عسل بخورندبراي استسقاي عمومي يا خيز عمومي بدن مفيد است و اگر کمي نمک هندي نيز در آن بريزند اثرش در ازديا ترشح ادرار بيشتر مي شود(نمک هندي که دربازار به همين نام عرضه مي شود،در هندوستان از خاکستر برگ تعدادي از گياهان نظير کهار ،تربو توتون،موز نخود و…مي گيد مقدار خوراک 6-5 گرم است.)خوردن شير ه تخم گلرنگ که فلوس خيار شنبر در آن حل شده باشد براي کاهش تب بلغمي بسيار موثر است.اين دارو منضج يعني اعتدال دهنده اخلاط استو اخلاط منجمد را مي گدازدو اخلاط رقيق را غليظ مي کند .
به همين دليل اين دارو را نبايد بعد از شير گاو يا گوشفند خورد زيرا آن را منجمد و منعقد مي سازدو براي معده مضر است و از اين نظر بايد با انيسون و شيريني خورده شود. مقدار خوراک تخم گلرنگ 40-20 گرمو اسراف در خوردن ان مضر است و بايد کمتر از مقدار معينه براي خوراک خورده شود.جانشين ان از نظر خواص حبةالخضرا يا ميوه درخت بطم است.تخم گلرنگ را در شيسر مخلوط مي نمايند و مي خورند.معمولا در هر 500 گرم شير 40 گرم تخم گلرنگ مقشر داخل مي کنند و نصف ان را مي خورند تا عمل کند.روغن تخم گلرنگ از نظر خواص شبيه روغن گزنه است و کمي ضعيفتر از آن و همان طور شير را منعقد مي کند و به اصطلاح مي برد.و آب را جدا مي سازدو روغن نوع اهلي تابستاني ان مسهل خوبي است. (دلگرم)