آویشن گیاهی است علفی، دارای شاخه‌های زیاد و چوبی به ارتفاع تا 30 سانتی متر که در نواحی کوهستانی در بین تخته سنگ و به ویژه در کشورهای اروپایی می‌روید. ساقه‌های آویشن پوشیده از کرک و برگ‌های کوچک زیادی است. برگ‌های آن کوچک، لوزی شکل، نوک تیز و به صورت متقابل، بر روی ساقه قرار دارند. این برگ‌ها به رنگ خاکستری روشن و با بوی بسیار نافذ است و دارای دم برگ‌های کوچکی نیز می‌باشد. گل‌ها کوچک، گلی رنگ و یا سفید و به صورت مجتمع در انتهای ساقه قرار گرفته‌اند. قسمت مورد استفاده‌ی گیاه، گل و به ویژه برگ‌های آن است. این گیاه، به طور محدود و برای تهیه‌ی داروها، در ایران کشت می‌گردد.
فواید آویشن شیرازی
1- دارای ویتامین های A -B -E و هورمون گیاهی می باشد.
۲- استحمام با آب جوشیده آویشن شیرازی در تسکین درد رماتیسم شفابخش بوده و در رفع لاغری موضعی نیزمؤثر می باشد.
۳- مصرف دمکرده آویشن شیرازی در درمان صرع، قطع عادت ماهانه میگرن، تب و دفع انگل اثر خوبی دارد.
۴- آویشن شیرازی مقوی ، محرک ، قاعده آور، التیام بخش ، افزاینده شیر مادر، تصفیه کننده خون، مدر، ضد عفونی کننده، مقوی عضلات، دافع اخلاط خونی ، آرام بخش و دافع سودا بوده و حافظه را تقویت ونیروی جنسی را افزایش می دهد.
۵- این خوراکی حاوی آنتی بیوتیک طبیعی بوده و مصرف دمکر ده و جوشانده آن برای اشخاصی که مبتلا به بیماریهائی نظیر: درد معده، سرطان، کلسترول، ورم روده، سیاه سرفه، اختلال های مغزی و کلیوی، مسمومیت ، دندان درد، شبکوری ، ناراحتی کبدی ، چاقی، ورم کلیه، ناتوانی جسمی، آسم، درد سیاتیک، سنگ کلیه، ترشخات رحم ، زکام سوءهاضمه، آرتروز، واریس وبرفک دهان می باشند مفید است.
۶-عرق آویشن شیرازی برای درمان جوش های جلدی اثر مثبت دارد.
۷- توصیه شده است که برای درمان بیماری های ریوی مثل برونشیت حدود ۵ قطره از اسانس آویشن را بر روی قند چکانده و به همراه چای میل کنید.
۸- دم کرده آویشن به مقدار یک قاشق مرباخوری در هر فنجان آب به مدت سه نوبت در روز به هضم غذا کمک کرده و موجب درمان سرفه می گردد و همچنین باعث تسکین انواع تشنج شده و ضمنا” بوی بد دهان را نیز بر طرف می کند.
۹- از آویشن شیراز ی در درمان بیماریهائی مانند: گریپ های عفونی، برونشیت، نارسائی کبد و ناراحتی های ریوی استفاده درمانی می گردد.
۱۰- از جوشانده غلیظ آویشن شیرازی در تقویت پیاز مو استفاده می شود، از دمکرده رقیق آن نیز مخلوط با عسل در صبحانه به جای چای استفاده می گردد.
۱۱- از این خوراکی در تهیه غرغره ها(برای درمان گلو درد چرکی) و حمام های درمانی در رژیم های لاغری و در تهیه خمیر دندان ها استفاده می شود همچنین از جوشانده این خوراکی به عنوان کمپرس در درمان رگ به رگ شدن و پیچیدگی عضلات استفاده میکنند. تهیه چای: بر روی 2 گرم از پودر برگ آویشن، یک لیوان آب جوش ریخته و پس از 15- 10 دقیقه صاف کرده و می‌نوشیم. داروهایی گیاهی تهیه شده از آویشن، اکثراً به شکل مایع و شربت می‌باشند که با استفاده از راهنمای همراه دارو، باید مصرف شود. هم چنین به صورت تی‌بگ‌های مختلف، که اکثراً حاوی 2 گرم پودر و یا خرد شده‌ی برگ آویشن است، در دسترس قرار می‌گیرد. خواص دیگر آن، شامل خاصیت ادرار آور، ضد عفونی کننده‌ی مجاری ادرار و ضد کرم است.
ترکیبات آویشن شیرازی
مهم‌ترین ترکیب گیاه، اسانس آن است که به میزان 5/2- 1 درصد در برگ‌های آن وجود دارد. مهم‌ترین اجسام اسانس شامل تیمول و کارواکرول که به ترتیب از 70 – 30 درصد اسانس و 30 – 15 درصد اسانس را تشکیل می‌دهند. ترکیبات دیگر شامل لینالول، سیمن، تیمن و آلفا پی نن هستند. این ترکیبات و درصد آن‌ها به شرایط محل کشت، زمان برداشت و سایر شرایط جغرافیایی، بستگی دارد.
مضرات آویشن شیرازی
۱-زنان حامله مجاز به مصرف این خوراکی نمی باشند.، زیرا موجب خروج جنین می شود و در برخی افراد موجب ضعف نیروی جنسی و کم اشتهائی می گردد.
۲- اشخاص مبتلا به آلبومینوری مجاز به استفاده درمانی از این نوع خوراکی نیستند.
تاریخچه آویشن شیرازی
تاریخچه: آویشن باغی نوع کشت شده آویشن وحشی (Thymus serpyllum) است. نام لاتین آویشن وحشی که به عنوان «مادر آویشن» شناخته شده، شاید به دلیل کاربرد سنتی آن برای درمان ناراحتی‌های دوران یائسگی از رشد مارگونه گیاه گرفته شده است. Pliny آن را به عنوان پادزهر نیش مار و سم جانوران دریایی و همچنین درمان سردرد توصیه می‌کند. رومیان نیز آویشن را می‌سوزاندند زیرا باور داشتند که دود آن عقرب را دور می‌کند. منبع جغرافیایی: این گیاه، بومی قسمت‌های مرکزی و جنوب اروپا، بالکان و قفقاز است. در اروپای مرکزی، شرق آفریقا، هند، ترکیه، مراکش و آمریکای شمالی، در سطوح وسیع کشت می‌گردد. صادرات آن، اکثر از کشورهای اسپانیا، فرانسه، بلغارستان و مجارستان به دیگر نقاط جهان صورت می‌گیرد.
خواص آویشن شیرازی
1.آویشن در درمان اکسیور مؤثر است.
2. ضد نفخ و اشتهاآور است.
3. پاک‌کننده ریه، معده، جگر و روده‌ها از رطوبات است.
4. خوردن آویشن با آب انجیر، جهت درمان برخی از انواع سرفه مفید است.
5. خوردن آویشن با انجیر خشک، سبب خوشرنگ شدن پوست صورت می‌گردد.
6. مصرف آویشن با پنیر تازه در افراد لاغر، سبب رفع لاغری می‌شود.
7. خوردن آویشن با غذاهای غلیظ که هضم سنگینی دارند، سبب بهبود هضم می‌شود.
8.رایحه بخور آویشن باعث فرار حشرات موذی می‌گردد.
9. آویشن به صورت دمکرده، جهت برطرف نمودن برخی از انواع ناراحتی‌های معده استفاده می‌شود.
10.مصرف آویشن به صورت بخور، در سرماخوردگی سبب بهبود علایم می‌گردد.
11.آویشن خلط‌آور و آنتی‌اسپاسم برونشیال است.
12.آویشن خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد انگلی دارد.
طبیعت آویشن شیرازی
این خوراکی دارای طبع گرم و خشک است.
طرز استفاده آویشن شیرازی
الف: برای مصرف درمانی از این نوع خوراکی معمولا سرشاخه های آویشن را در اوایل دوره گل دهی (اردیبهشت و خرداد) جمع آوری کرده سپس آن ها را خشک نموده واز آن استفاده می کنند. علاوه بر مصارف درمانی در تهیه ادویه ها ، سس ها ، کنسرو ماهی و غذاهای گوشتی استفاده می نمایند.
ب: در تاریخچه آویشن آمده که از عطر آویشن در مراسم مذهبی استفاده می شده است و موسی پیامبر دین یهود نیز به این عطر خیلی علاقه داشت و همیشه آن را باخود به همراه می برد، همچنین پزشکان یونانی نیز از آویشن در درمان بیماریهای عفونی (عفونت کبد) منژیت و اختلال های مغزی به کار می بردند. (دکتر ساینا)