گل بنفشه از جمله گیاهان دارویی است که به دلیل عطر دلپذیر و ظاهر زیبایی که دارد به صورت گل تزئینی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این گل که به دلیل خواص دارویی بیشمار جایگاه ویژه ای در طب سنتی دارد، از گذشته های بسیار دور مورد توجه پزشکان و حکیمان بوده است.
عصاره آبی گل بنفشه حاوی ترکیبی از متیل استر سالیسیلیک اسید و فلاونوئیدها ، آنتوسیانین و کومارین های مختلف میباشد. دارای خواص ضد التهاب و ضد تب و همچنین ضد باکتری می باشد و ساپونین موجود در گیاه دارای اثرات خلط آور می باشد.
به دلیل وجود سالیسیلات ها ، این شربت دارای خاصیت مسکن درد ، ضد آب و ضد التهاب می باشد.
در حال حاضر نیز بسیاری از شرکت های داروسازی گیاهی در سراسر دنیا با استفاده از گل بنفشه اقدام به تولید انواع مختلف فرآورده های دارویی به صورت اسانس، شربت، عصاره و روغن گل بنفشه می کنند. شرکت داروسازی کیمیاگر توس از جمله شرکت های پیشرو در زمینه تولید دارو و محصولات گیاهی در کشور می باشد که به تولید محصولی به نام شربت گل بنفشه کیمیاگر توس پرداخته است.
این شربت که از عصاره آبی گل بنفشه تهیه شده است، ضد التهاب و ضد باکتری بوده و در درمان سرفه بسیار موثر می باشد. اثرات ضد سرفه این شربت مربوط به موسیلاژ موجود در ترکیبات گل بنفشه است. شربت گل بنفشه کیمیاگر توس همچنین خلط آور و نرم کننده سینه بوده و به علت آنکه طبع خنکی دارد، موجب انعطاف پذیری و نرم شدن ریه و مجاری هوایی می شود.
این شربت به دلیل عملکرد ضد صفرایی که دارد باعث تحریک روده و بروز اثرات ملین نیز می گردد. علاوه بر این شربت گل بنفشه کیمیاگر توس می تواند در کاهش تب و درمان بی خوابی نیز مفید واقع شود. رفع گرفتگی صدا و درمان بیماری های گوارشی از جمله دیگر فوایدی است که برای مصرف این شربت برشمرده شده است.
خواص گل بنفشه در طب سنتی
- مزاج بنفشه سرد و تر است و درجه آن هم پایین است یعنی داروی نسبتا ضعیفی است که عارضه و خطری ندارد پس خیلی از افراد با مزاج های گوناگون می توانند از آن استفاده کنند.
- روغن بنفشه از بهترین روغن های موجود در طب سنتی است که خواص بنفشه را دارد و ماندگاری آن طولانی است طبع آن خنک است، خواب آور می باشد.
- روغن بنفشه برای افرادی که به دلیل حرارت مزاج یا حرارت فصل و اقلیم دچار خشکی نسبی مغز و کم خوابی و بی خوابی می شوند، مفید است. یک ساعت مانده به زمان خواب یک قطره روغن بنفشه در بینی بچکانید و ماساژ داده تا جذب مخاط شود و اثراتش به مغز برسد.
- ماساژ روغن بنفشه روی پیشانی، شقیقه ها، پشت گوش ها یا روی گونه ها سبب رطوبت بخشی موضعی به مغز و آرامش و بهبود خواب می شود.
- روغن بنفشه برای فکر و خیال و مالیخولیا مفید است.
- مالیدن روغن بنفشه به سر و صورت ، درد و التهابات چشم ناشی از گرمی را کاهش می دهد.
- برای درمان آبریزش بینی یا خلط ته حلقی روغن بنفشه مفید است.
- روغن بنفشه برای بهبود سردردهای ناشی از گرمی نیز مفید است.
- مربای بنفشه یا شربت بنفشه سرفه های ناشی از گرمی و خشکی را درمان می کند و سبب انعطاف پذیر و نرم شدن ریه و مجاری هوایی می شود.
- روغن بنفشه برای نرم کردن پوست، اعضاء، مفاصل، عضلات و حتی مو و ناخن ها و مژه ها و…. مفید است و افرادی که به دلیل مزاج گرم و یا بدن خشک دارای پوست خشک هستند می توانند با ماساژ روغن بنفشه به بدن به پوست را مرطوب کنند.
- پس از شستشوی بدن و قبل از خروج از حمام هفته ای 1 بارتا 2 بار به جای کرم برای پوست دست و صورت و… از روغن بنفشه استفاده کنید .
- بنفشه ملین است و مصرف آن همراه با شیرخشت مسهل فوری است.
- دم کرده بنفشه برای افرادی که اسهال های خونی ناشی از گرمی و صفرا دارند نیز مفید است.
- بنفشه تب را نیز پایین می آورد و می توان سر و صورت و پیشانی شخص تب دار را با روغن بنفشه ماساژ داد و یا در آبی که شخص را با آن پاشویه و بدن شویه می کنید گیاه بنفشه ریخت تا تب کاهش یابد.همچنین مصرف صاف کرده مخلوط مقداری گل بنفشه و آب خنک همراه با گلاب برای کاهش تب مفید است.
- برای درمان خارش های پوست می توان از محلول بنفشه (صاف شده بنفشه در آب)، اسپری کردن محلول به پوست و مالیدن روغن بنفشه به بدن استفاده نمود.
- برای سوزش مقعد ناشی از شقاق و بواسیر نشستن داخل محلول بنفشه مفید است همچنین اگر دچار سوزش مجاری ادرار و واژن به دلیل خشکی مجاری و التهاب مجرای تناسلی هستید در این محلول بنشینید.
مقدار و نحوه مصرف:
کودکان: با توجه به شدت بیماری ۱ تا ۳ بار در روز- هر بار یک قاشق چای خوری
بزرگسالان : با توجه به شدت بیماری ۱ تا ۳ بار در روز – هر بار یک قاشق غذاخوری
موارد منع مصرف:
در دوران بارداری و شیردهی موارد خاصی از عدم مصرف در این دوران گزارش نشده است.
در افرادی که دچار زخم معده فعال هستند با احتیاط مصرف شود.
توجه : شربت های گیاهی حاوی عصاره گیاه به عنوان ماده موثره است و بعضاً ممکن است حاوی رسوب باشد که در کیفیت و اثربخشی دارو تاثیری ندارد. در چنین مواردی قبل از مصرف بطری را خوب تکان دهید.
شرایط نگهداری:
در محل خشک و دور از تابش مستقیم آفتاب ،با دمای بین ۸ تا ۳۰ درجه سانتی گراد نگهداری شود .
پس از هر بار مصرف درب بطری را محکم ببندید .
