شیرخشت که به اشتباه به آن صمغ گفته می شود، در واقع نوعی مان (ترشحات قندی گیاهان که در اثر فعالیت حشرات بر روی آن ها ایجاد می شود) محسوب می شود. این مان ها قطعات بی شکل یا دانه هایی کروی تا اندازه یک نخود، به رنگ سفید آردی یا سفید مایل به زرد تا قرمز با طعمی بسیار شیرین و خنک هستند. شیر خشت در اثر فعالیت حشره بر روی دو گونه گیاه درختچه ای با نام های شیرخشت و سیاه چوب تولید می شود.
شیرخشت به عنوان یک ملین خوب، تب‌بر و ماده خنک‌کننده در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار و ابن‌سینا در کتاب قانون در مورد شیرخشت چنین گفته است: “شیرخشت یا شیرخشک شبنمی بوده که در هرات بر درخت بید و گون کتیرا می‌نشیند و دارای مزاج معتدل است ، دارای اثر مسهلی و دیگر خواص مشابه ترنجبین، ولی از آن قوی‌تر است و خاصیت زداینده داشته است.
خواص شیر خشت
۱- درمان زردی نوزاد
شیر خشت یک ملین بسیار خوب برای کودکان و از بین برنده بسیار سریع زردی در نوزادان محسوب می شود.
۲- ضد عفونی کننده
شیر خشت دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی است .این گیاه دارویی میکروب ها را نابود می کند و به مقدار زیادی مسهل است. اما مسهل بودن گیاه با دیگر مسهل ها متفاوت است و دلیل تفاوت میان آنها این است که شیر خشت معده را پاک سازی می کند .
۳- بهبود یبوست
برای از بین بردن یبوست می توانید خاکشیر، ترنجبین و شیر خشت را مصرف کنید . زیرا مصرف موارد نام برده موجب می گردد چیزی که باعث ایجاد بیماری شده را از بدن خارج کند.
۴- رفع عطش و تشنگی
ازشیرخشت به عنوان یک ماده مغذی و حتی به عنوان دارو استفاده می‌کنند. این گیاه دارویی در دهان ایجاد برودتی مطبوع می‌کند که باعث کاهش تشـنگی و از بین رفتن عطش می گردد.
۵- تب بر
شیرخشت یکی از بهترین راه های درمان تب در نوزادان می باشد.بدین منظور شما می توانید پنج گرم شیر خشت را با یک بطری عرق بید کاسنی مخلوط کنید . سپس هر دو ساعت یک بار به اندازه نصف فنجان به نوزاد خود بدهید. این محلول قادر است خارش بدن و حرارت درونی و عفونت های ادراری نوزاد را از بین ببرد و بسیار سریع تب را کاهش دهد .
۶- رشد و استحکام استخوان بندی نوزادان
استفاده از شیرخشت برای استحکام بیشتر استخوان بندی نوزادان بسیار مفید است .مصرف شیر خشت در رشد نوزادان از جمله رشد دندان های آنها بسیار بسیار تاثیر گذار است. شما میتوانید به جای شربت قندی که به کودکان خود می دهید از شربت ترکیبی ترنجبین و شیرخشت استفاده کنید . زیرا موجب افزایش مقاومت استخوان بندی کودکان می گردد .
همچنین از دیگر خواص شیر خشت از بین برندگی عفونت های ادراری و خارش بدن بوده و تب را درمان می کند .
۷- درمان زونا
از شیرخشت می توان به عنوان یک دارو برای کمک به درمان زونا (آبله مرغان در بزرگسالان) مصرف کرد.
۸- طراوت گونه
شما می توانید شیر جوشیده را همراه با شیرخشت و ترنجبین مخلوط کنید و آن را شیرین کرده و به صورت خود بمالید. برای طراوت گونه بسیار مناسب است.
روش استفاده شیر خشت برای درمان زردی نوزاد
حدود یک نخود شیرخشت و نصف قاشق چایخوری ترنجبین را در نصف استکان آب جوش حل کرده با پارچه نخی صاف کنید و به تدریج به نوزاد بخورانید. در صورت ضرورت می توانید این دارو را تا روزی ۳-۲ بار آماده و مصرف کنید. مصرف شیرخشت به تنهایی برای درمان زردی توصیه شده است؛ اما مصرف این دارو همراه با ترنجبین، اثربخشی بیشتری دارد.
مضرات شیر خشت
- مصرف بیش از اندازه از شیر خشت موجب ایجاد صدا در معده می گردد . همچنین باعث مشکلات جنسی در مردان (رقیق شدن منی و سرعت انزال) می شود .
- حتما قبل از مصرف شیر خشت برای نوزادان با پزشک مشورت کنید.