اسفناج یک محصول فصل خنک است که گیاه بالغ آن به ۲ تا ۳ مترمیرسد. اسفناج دارای برگهای قلبی شکل تا تخم مرغی شکل بزرگ به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتراست. رنگ انواع اسفناج از زرد کمرنگ تا سبز تیره وقرمز تیره است که برخی درمراحل اولیه رشد خاکستری میباشند. اسفناج به خشکی و خاکهای شور و قلیایی مقاوم است و دراوایل بهار گیاهچه های تازه روییده آن میتوانند دمای تا ۳- درجه سانتیگراد را تحمل کنند بدون اینکه دچارآسیب شوند.
اسفناج حاوی کاروتنوئیدهای مفیدی مثل لوتئین و گزانتین است که این کاروتنوئیدها باعث از بین رفتن رادیکال های آزاد در بدن می شوند. اسنفاج حاوی ویتامین C ، ویتامین E ، سلنیوم ، منگنز و بتاکاروتن است که همگی از آنتی اکسیدان های مفید برای بدن محسوب می شوند. این آنتی اکسیدان ها می توانند با پوکی استخوان مقابله کنند ، همچنین می توانند بدن انسان را از فشار خون بالا و گرفتگی رگ ها محافظت کنند.
کاشت اسفناج
شرایط اقلیمى و خاکی برای کاشت اسفناج
اسفناج نسبت به آب و هوا حساسیت چندانى ندارد و جزء محصولات فصل خنک است. رطوبت کافى هوا و خاک در رشد و نمو و کیفیت اسفناج اثر مثبت دارند. در مناطق خیلى سرد اسفناج زمستانه صدمه مى بیند.
اسفناج از جمله گیاهانى است که داراى ریشه بسیار عمیق بوده و همان طورى که گفته شد در خاک هاى عمیق لومى سیلتى تا 1/40 متر نفوذ مى کند. بنابراین زمین هاى کم عمق و یا زمین هاى غیرقابل نفوذ چندان مناسب کاشت اسفناج نمى باشند، در زمین هاى شنى و سبک اسفناج مى روید ولى محصول کافى نخواهد داد.
تهیه زمین برای کاشت اسفناج
زمین اسفناج باید کاملاً نرم باشد و بذر کاشته شده به خوبى به ذرات خاک بچسبد. بنابراین قبل از کاشت باید زمین را به وسیله دیسک و یا کولتیواتر خوب نرم کرد و بعد از کاشت غلطک زد. فواصل کاشت را بین ۲۵ تا ۳۵ سانتى متر در نظر مى گیرند مقدار بذر لازم متغیر و تابع فواصل کاشت مى باشد.
زمان کاشت اسفناج
با توجه به اینکه اسفناج یک گیاه روزبلند مى باشد کاشت آن باید در بهار و یا پائیز یعنى در روزهاى کوتاه انجام گیرد. بنابراین بذر اسفناج را در مناطقى که داراى زمستان هاى ملایم مى باشند مانند نقاط جنوبى ایران به تدریج از اواسط پائیز تا اوایل اسفند مى کارند. اسفناج بهاره را مى توان در اواخر زمستان مثلاً در اسفندماه به مجرد مساعد شدن هوا کاشت. در مورد اسفناجپائیزه یعنى محصولى که باید در پائیز برداشت شود، نباید زودتر از اواسط مرداد و دیرتر از اواسط شهریور کاشت، زیرا در صورت اول امکان به گل رفتن در طول روز بلند زیاد است و در صورت دوم ممکن است به موقع قابل برداشت نشود..
روش بذرپاشى اسفناج موقع کاشت
اسفناج را مى توان به دو صورت دست پاش و ردیفى با ماشین بذرپاش کشت کرد. در روش دست پاش زمین را قبلاً کرت بندى کرده و مقدار ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم بذر در هکتار به وسیله دست پاشیده مى شود.
بذرهای اسفناج را با فاصله ۵ سانتیمتر روی ردیفهایی به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر و با عمق ۵ تا ۱۲ میلیمترکشت میکنند. جوانه زنی بذرهای اسفناج هنگام کشت درعمق ۲.۵ سانتیمترشدیدا افت میکند. دمای مناسب برای جوانه زنی بذر اسفناج ۱۵ تا ۲۳ درجه سانتیگراد است. خاکهای غنی، مرطوب با زهکشی خوب برای کاشت اسفناج مناسب هستند.
برای تولید بذر، عرض ردیفها را حدود ۱۰۰ سانتیمتر وفاصله بوته ها روی ردیف ۴۵ تا ۶۰ سانتیمتر در نظر می گیرند. درآب وهوای خنک و سرد فصل رشد بیش از ۴/۵ ماه برای عملکرد بهتر تولید بذر لازم است. گلهای اسفناج توسط باد گرده افشانی میشود.
داشت اسفناج
کوددهى گیاه اسفناج
اسفناج قادر است مقادیر زیادى مواد غذائى جذب نماید. بنابراین در موقع تهیه زمین باید به اندازه کافى از مواد غذائى مختلف با خاک مخلوط نمود. از بین مواد غذائى مختلف کود ازته باعث رشد سریع اسفناج مى شود. چون دوره رشد اسفناج کوتاه است بهتر است آن را به محصول قبلى داد، در غیر این صورت و در صورت امکان مى توان مقدار ۱۰ تا ۱۵ تن در هکتار کود حیوانى کاملاً پوسیده به کار برد.
آبیارى گیاه اسفناج
اسفناج جهت سبز شدن در مرحله جوانه زدن احتیاج به رطوبت زیادى دارد.
علف هاى هرز گیاه اسفناج
اسفناج یکى از سبزى هاى حساس به علف هرزه مى باشد. بنابراین زمین اسفناج باید عارى از علف هاى ریشه اى مانند مرغ و غیره باشد. در کاشت ردیفى فواصل ردیف ها باید طورى باشد که وجین ماشینى ممکن گردد. اولین وجین باید بلافاصله پس از سبز شدن اسفناج انجام گیرد و به هیچ وجه نباید غفلت شود، در اسفناج مانند بعضى دیگر از سبزى ها مانند گوجه فرنگى لازم است وجین ماشینى یا مکانیکى توأم با مبارزه شیمیائى با علف کش ها انجام شود.
برداشت اسفناج
برداشت تجاری اسفناج، معمولا هنگامی است که گیاهان ۱۰ تا ۱۵ سانتیمترارتفاع دارند. برای مصارف باغهای خانگی، گیاهان را در این مرحله با فواصل ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر تنک کرده و گیاهان تنک شده را به عنوان سبزی استفاده میکنند. با افزایش سن گیاهان، برگهای نازک باعرض ۵ تا ۸ سانتیمتر برای استفاده برداشت میشوند. برگهای مسن تر و زبر درپایین بوته برای ادامه رشد گیاه وتولید برگهای جدیدتر جهت برداشتهای بعدی نگهداری میشوند.
