بذر کنگر فرنگی یا Artichoke یکی از انواع بذر سبزیجات است که بیشتر برای خواص دارویی و درمانی خود معروف شده است. کنگر فرنگی گیاهی بسیار مقاوم در برابر سرما نیز است. هر چند قسمتی از ساقه و گل این سبزی قابل مصرف بوده و از آن برای تهیه غذاهای خوشمزه استفاده می‌شود، اما مصرف اصلی آن باز به موارد درمانی برمی‌گردد. در زبان فارسی از آن با نام خرشوف نیز یاد می‌شود و به آرتیشو نیز معروف است. این گیاه توسط اعراب به سایر کشورهای جهان معرفی شده و اکنون در اکثر کشورها برای خاصیت‌های زیادی که دارد کشت می‌گردد. این گیاه در سرمای زیاد قسمت‌های بالای خاک خود را از دست داده اما ریشه‌های صاف آن همچنان باقی می‌مانند. بعد از فراهم شدن شرایط رشد بهینه و دمای مناسب دوباره شاخ و برگ‌های آن جوانه می‌زنند.
خواستگاه اصلی بذر کنگر فرنگی شمال آفریقا و کشور مراکش است. به صورت یک ساله یا چند ساله کشت شده و دارای ساقه‌هایی با ارتفاع 90 تا 120 سانتی‌متر است. ساقه‌های آن پر از خار بوده و از این جهت در هنگام دست زدن به آن نهایت احتیاط را به عمل بیاورید. برای کاشت بذر این گیاه در خاک باغچه یا در گلدان نیز روش‌هایی وجود دارد که در ادامه مراحل آنها را با هم مرور خواهیم کرد.
خواص دارویی
از کنگر فرنگی برای درمان نفخ معده، تقویت کبد، دفع سنگ صفرا، تقویت قوای جنسی، کمک به هضم غذا، دفع سموم بدن، درمان رماتیسم، سرگیجه، زخم‌های ریه و روده، کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون، از بین بردن زنگ زدن گوش، دفع سلول‌های چربی در کبد، درمان اسم، درمان نقرس، درمان آب آوردن شکم، بیماری‌های پوستی مانند اگزما، جلوگیری از ریزش مو، درمان یبوست، تقویت بدن زنان باردار و درمان خارش پوست استفاده می‌شود. خواص درمانی گیاه بذر کنگر فرنگی حتی به این موارد محدود نشده و باز خاصیت‌های درمانی دیگری نیز برای آن قابل تصور است. برگ‌های این گیاه دارای مقادیری از ویتامین‌های گروه B و C، پروتئین‌ها، آهن، فسفر، پتاسیم، سدیم و کلسیم هستند و در تهیه انواع سالاد و آش می‌توان از آنها استفاده کرد.
از عصاره آن برای کاهش تعرق بدن استفاده می‌شود. مصرف این سبزی در آش نیز باعث افزایش انرژی بدن، تقویت قوای جنسی و سلامتی بدن خواهد شد. برای کسانی که به دیابت نوع اول مبتلا هستند نیز مصرف کنگر فرنگی می‌توان خاصیت‌های درمانی داشته باشد. حتی از این گیاه برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نیز استفاده می‌شود. خانم‌هایی که قصد بارداری دارند با مصرف این سبزی می‌توانند قوای جسمانی خود را افزایش داده و برای بارداری آماده شوند.
مراحل کاشت بذر کنگر فرنگی
روش کاشت مستقیم
- فراهم سازی بستر مناسب برای کاشت بذرها
ترکیبی از خاک باغچه با کود دامی پوسیده و کمپوست شرایط رشد بذر این گیاه را فراهم خواهد نمود.
- کاشت بذرها در خاک
برای رشد بهتر باید بذر این گیاه را به مدت 24 ساعت در آب خیس کنید. سپس آنها را در عمق 3 سانتی‌متری خاک کاشته و فاصله آنها از هم باید 100 سانتی‌متر باشد.
- آبیاری و نگهداری بذر کنگر فرنگی
بستر خاک بذرها را باید همیشه مرطوب نگه‌دارید. برای این کار می‌توانید از آب‌پاش استفاده کنید تا بذرها هنگام آبیاری جابجا نشوند.
- برداشت
تبدیل شدن گل‌ها به غنچه نشانه‌ای از زمان برداشت کنگر فرنگی می‌باشد. 85 تا 90 روز برای رسیدن به این وضعیت زمان نیاز خواهید داشت که در این فاصله باید از گیاه مراقبت نمایید.
روش کاشت غیرمستقیم بذر کنگر فرنگی
این روش نیز مشابه با روش مستقیم کاشت این بذر می‌باشد. در فصل پاییز می‌توانید از روش غیرمستقیم کاشت بذر گیاه کنگر فرنگی استفاده نمایید. برای کاشت آنها باید ظروف مخصوص کاشت بذر تهیه نموده و شرایط زهکشی را در آنها ایجاد نمایید. بذر کنگر فرنگی نیاز به شرایط زهکشی مناسب آب دارد. برای این کار ته ظروف را سوراخ کرده و در انتهای آنها یک لایه نازک سنگ ریزه و یا پوکه صنعتی بریزید تا جلوی بسته شدن سوراخ‌ها گرفته شود. سپس می‌توانید طبق شرایط گفته شده در روش مستقیم اقدام به کاشت بذر کنگر فرنگی نمایید.
نیازهای اولیه برای کاشت بذر کنگر فرنگی
نور: نور مستقیم خورشید
دما: دمای بهینه برای رشد در روز 24 درجه و در شب 13 درجه
خاک: خاک سبک، عمیق و حاصل خیز با زهکشی مناسب
کود: کود دامی پوسیده
آبیاری: آبیاری باید به اندازه باشد. آبیاری زیاد باعث پوسیدن گیاه خواهد شد.
منطقه آب و هوایی: گرم و معتدل
فصل کاشت: بهار و پاییز
طول دوره رشد: تا 90 روز