به بیخ و یا به اصطلاح علمی ساقه زیر زمینی گیاه، کوشنه یا قسط گفته می شود. قسط شیرین (Sweet Costus) که به هندی آن را براخولنجان گویند، بیخ یا ساقه زیرزمینی گیاهی است از خانواده Zingiberaceae ، نام علمی آن Alpinia Galanga (L.) Villd. وطن این گیاه هندوستان است.
گیاهی است چند ساله و دارای ساقه‌ی زیرزمینی (ریزوم) معطر، برگ‌های آن دراز، نوک‌تیز و پهنک برگ‌ها در سطح فوقانی سبزرنگ و در سطح تحتانی سفید مایل به سبز و گل‌های آن خوشه‌ای به صورت گل آذین می‌باشند. میوه‌اش به ابعاد یک گیلاس، نارنجی رنگ و گاهی موارد قرمز رنگ می‌باشد. ساقه‌ی زیرزمینی آن (ریزوم) ضخیم، منشعب، به رنگ زردِ روشن یا قرمز و با طعم گزنده و معطر است که به صورت قطعاتی با پوست نازک در بازار عرضه می‌شود.
خواص درمانی قسط شیرین
- بادشکن و برطرف کننده سستی اعضای بدن
- محرک و آرام بخش
- برطرف کننده رطوبت ها از بدن
- تقویت کننده معده، کبد، کلیه و مثانه
- بازکننده انسداد مجاری کبد
- تحلیل برنده ورم طحال
- پراکنده کننده بادهای دماغ
- مسکن سردردهای عمومی
- برطرف کننده سرفه های کهنه و ضد نفس تنگی
- پاک کننده سینه از اخلاط لزج
- مسکن درد مفاصل
- تسکین دهنده درد و بازکننده گرفتگی های گوش
- ضد استسقاء
- مسکن دردهای رحم
- قاعده آور
- افزاینده میل جنسی
- اشتهاآور
روش مصرف:
از فرآورده های حاصل از گیاه کامل، به صورت خرد و پودر شده، برای مصارف خوراکی استفاده می شود.
موارد احتیاط مصرف:
- کودکان زیر 12 سال
- سالمندان بالای 60 سال
- موارد منع مصرف
- بارداری و شیر دهی