معرفی مصطکی
مصطکی صمغ یا شیره رزینی زردرنگی است که از شاخه ها و ساقه های درختچه ای از خانواده پسته گرفته می شود که درختچه یا درخت کوچکی است به بلندی معمولاً سه متر ولی اگر پرورش داده شود و از آن مراقبت نمایند در باغ ها ارتفاع آن تا چهارده متر نیز می رسد. درختچه ای است با برگ های تقریباً ناخزان و همیشه سبز که بوی رزین مصطکی از تمامی اندام گیاه استشمام می شود.مصطکی از گیاهان دارویی ناشناخته است که در طب سنتی کاربردهای درمانی فراوانی دارد. این گیاه که به «برادر کندر» معروف است، می تواند درمانگر بسیاری از مشکلات و دردهای جسمانی شود. درختچه یا درخت کوچکی است که بلندی آن معمولا تا ۳ متر ولی اگر پرورش داده شود و از آن مراقبت نمایند، در باغ ها تا ۱۴ متر نیز می رسد. بومی مناطق با آب و هوای مدیترانه ای است و در آفریقای شمالی و در بعضی از جزایر یونان که به نام جزایر مصطکی معروف می باشند، انتشار دارد.
درختچه ای است همیشه سبز که بوی رزین مصطکی از تمامی اندام گیاه استشمام می شود. گل های آن دو پایه در ابتدا سبز ولی به تدریج قرمز رنگ می شود. میوه آن کروی قرمز، کوچک و پس از رسیدن سیاه رنگ می شود. از میوه این درخت اهالی جزایر مصطکی روغنی خوراکی می گیرند که قابض است و به جای روغن زیتون در خوراک مصرف می کنند ولی محصول عمده این درختان رزینی است که از شاخه و چوب و ساقه های این درخت در اثر شکافی که وارد می کنند، گرفته می شود و به ماستیک معروف است.
از این گیاه در مصر باستان به منظور مومیایی کردن اجساد استفاده می شده است. همچنین از آن برای خوشبو کردن دهان استفاده می شده و امروزه همچنان از صمغ گیاه مصطکی به عنوان عطر و طعم دهنده در نوشیدنی ها و آدامس های یونانی استفاده می شود.
این گیاه از خانواده پسته بوده، میوه آن كروی و به رنگ قرمز و كوچك است و پس از رسیدن سیاه رنگ می شود. از میوه این درخت روغنی خوراكی استخراج می شود که به روغن مصطکی معروف است و خاصیت قابض داشته، در برخی مناطق به جای روغن زیتون برای پخت خوراک مصرف می شود ولی محصول عمده آن صمغ رزینی است که در اثر خراش های طبیعی یا خراش هایی که به همین منظور بر درخت وارد می کنند استخراج و در مصارف دارویی و صنعت داروسازی استفاده می شود.
طبع مصطکی
مصطکی که به مصرف می رسد به شکل قطعات کروی یا بیضی بوده، بسیار کوچک و در ابعاد دانه های نخود است. رنگ آن زرد و شفاف بوده، معطر می باشد. بر طبق طب سنتی، طبع گیاه دارویی مصطکی نسبتاً گرم و خشک می باشد و بعضی آن را معتدل می دانند.
خواص مصطکی برای دهان و دندان
جویدن مصطکی باعث خوشبو شدن دهان می گردد، وقتی در دهان گذاشته شود و آن را بجوید طعم معطری احساس می شود و در برخی موراد از آن برای پر نمودن حفره های دندان استفاده می شود.
چنان چه گوشت لثه های شما از بین رفته و دچار تحلیل و سست شدن لثه ها شده اید، هر روز مقدار کمی مصطکی را بجوید تا پای دندان ها گوشت آورده و لثه ها سالم و محکم شوند.
جوشانده مصطکی با با سعد کوفی و شستن متناوب دندان ها با آن بوی بد دهان را رفع می کند.
خواص مصطکی برای بیماری های گوش
درمان بیماری های گوش و حلق از موارد کاربرد مصطکی در طب سنتی است برای باز شدن گرفتگی گوش می توان یک قطره از جوشانده مصطکی را در گوش چکاند تا گرفتگی باز شود. به این منظور ده گرم مصطکی را با نصف فنجان آب و روغن زیتون بجوشانید تا آب آن خشک شود.
در صورت تورم گوش یا اگر غده ای در گوش باشد که سبب سنگینی گوش شود، باید مقداری مصطکی را در آب جوش بریزید و بجوشانید. پس از سرد شدن سه قطره از آن را سه بار در روز، در گوش بچکانید تا گوش را باز کند و در نتیجه سنگینی گوش و کری که در اثر غده گوش باشد برطرف خواهد شد.
برای رفع سنگینی گوش، آن را در روغن کنجد بجوشانید و یک تا دو قطره در گوش بچکانید.
سایر خواص دارویی مصطکی
- خوردن مصطکی همرا با کندر، برای تقویت هوش و حافظه بسیار مؤثر است.
- زخم معده، زخم اثنی عشر و زخم روده را درمان می کند.
- از خواص درمانی مصطکی که در طب سنتی بیشتر از آن یاد شده، بویییدن این گیاه است که در درمان وسواس مفید می باشد و مالیخولیا را کاهش می دهد.
- برای رفع سردرد موثر است و برای از بین بردن و تسکین چشم درد، مقداری مصطکی را در گلاب حل کنید، سپس آن را گرم نموده و این محلول را پنبه بر روی پلک چشم خود قرار دهید.
- برای رفع سردی کبد، جوشانده مصطکی بسیار مفید است به این منظور، یک قاشق چای خوری از صمغ مصطکی را در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید چند دقیقه بجوشد، سپس آن را سرد کرده و بنوشید.
- مصطکی، در درمان سرفه های سرد و خونریزی سینه موثر است به این منظور، آنرا با یک فنجان آب جوش دم کرده و میل کنید.
- برای تسکین سرفه های خسته کننده و گرم، مصطکی را با یک فنجان آب جوش دم کرده و میل کنید.
- برای برطرف کردن بوی بد دهان، دو گرم مصطکی و پنج گرم مشک را دم کرده و بعد از غذا میل کنید.
- اگر درگیر بی خوابی هستید، دو گرم مصطکی را با یک فنجان عرق بهار نارنج میل کنید.
- چنانچه در اثر سل دچار سرفه شده اید، از دم کرده ی مصطکی استفاده کنید.
- برای آرامش قلب، دو گرم آن را در دهان بجویید و روی آن نصف استکان فنجان عرق نسترن میل کنید.
- برای پایین آوردن ورم پشت پاها، سه گرم مصتکی و یک گرم مرمکی را دو مرتبه در روز با آب میل کنید.
- می توانید صمغ آن را به مقدار یک قاشق چای خوری در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید چند دقیقه ای بجوشد، سپس آن را سرد کرده و بنوشید.
- چهار گرم از آن ، چهار گرم هلیله ی کابلی، چهار گرم برگ سنا، چهار گرم تخم رازیانه، یک گرم پودر هل کوبیده و دو گرم پودر زنجبیل را با هم مخلوط کرده و بعد از غذا میل کنید.
خواص روغن مصطکی
- مزه مزه کردن روغن مصطکی دندان ها و لثه ها را محکم می کند و ضد میکروب است. اگر روغن مصطکی را در دهان مزه مزه کنید، دندان ها را محکم می کند.
- غده های سرطانی معده را از بین می برد.
- اگر صورت خود را با آن تمیز کنید؛ پوست را سالم و شفاف می کند.
- سوختگی پوست را التیام می بخشد.
- بهترین روغن برای پوست در زیر آفتاب است، زیرا روغن مصطکی اشعه ی ماورای بنفش خورشید را گرفته و نمی گذارد به پوست صدمه بزند.
- ضد سرطان است.
- از تورم پوست جلوگیری می کند.
- از کرم خوردگی دندان ها پیشگیری می کند.
- در قدیم برای جلوگیری از وبا به کار می رفته است.
خواص روغن مصطکی
روغن مصطکی برای پوست بسیار مفید بوده، مالیدن این روغن به پوست باعث شفافتر شدن و نرم شدن پوست شما میشود. همچنین از این روغن جهت التیام سوختگی ها استفاده میشود و از آن می توان به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی در برابر اشعه ماورا بنفش خورشید استفاده نمود. روغن مصطکی از تورم پوست پیشگیری کرده و به طور کلی در حفظ و سلامت پوست موثر است.
از روغن مصطکی در طب سنتی و در قدیم برای درمان وبا استفاده می شده است.
امروزه از این روغن برای درمان غده های سرطانی استفاده میشود. از روغن مصطکی در طب سنتی و مخلوط آن با روغن زیتون، در بهبود بخشیدن معده، کبد و بیماری های پوستی استفاده می شده و آنرا علاج ورم روده و کبد دانسته اند.
مضرات مصطکی
اسفاده از گیاه و روغن مصطکی برای زنان باردار و شیرده و کودکان بایستی با احتیاط همراه باشد، برخی از کودکان در هنگام مصرف مصطکی دچار اسهال می شوند. از دیگر عوارض جانبی این گیاه ایجاد آلرژی و حساسیت برای برخی افراد است. (ساعدنیوز)