آموزش نرم‌افزار PDMS جهت طراحی و مدل‌سازی پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها – مقدماتی

نرم افزار PDMS در واقع یکی از مهم ترین نرم افزارهای طراحی واحدهای فرایندی محسوب می‌شود که در حال حاضر بیشترین استفاده در شرکت‌های نفتی و طراحی تجهیزات خطوط لوله را در ایران دارد. دوره پیش رو با هدف آموزش این نرم افزار در مکتب خونه تهیه و تدوین شده است کژ آشنایی با نحوه نصب و راه اندازی نرم افزار، به کارگیری منوها و دستورهای ابتدایی، آشنایی با طراحی تجهیزات که شامل بخش های استفاده از تجهیزات استاندارد و طراحی پایه ای یک تجهیز را شامل می‌شود.

دوره آموزش PDMS

در این دوره تمرکز آموزش بر روی ماژول Design نرم‌افزار PDMS است که با استفاده از آن مهندسان طراح پایپینگ اقدام به مدل‌سازی سه‌بعدی تجهیزات، سازه‌ها و پایپینگ یک مجموعه می‌کنند. در این دوره سعی بر این شده است که از مثال‌ها و نقشه‌های واقعی استفاده کنیم تا دانشجویان عزیز توانایی برخورد با مسائل پیچیده واقعی در دنیای مهندسی را داشته باشند. همچنین تجهیزات و سازه‌هایی را طراحی می‌کنیم که هر روزه در صنعت نفت و گاز از آن‌ها استفاده می‌شود.

مخاطب‌های این دوره چه کسانی هستند؟

مخاطب‌های این دوره را می‌توان تمامی مهندس‌های تحصیل‌کرده‌ای دانست که قصد دارند در آینده در زمینه نفت، گاز، پتروشیمی و صنایعی که به هر شکل با صنعت نفت ارتباط دارند مشغول به کار شوند. این آموزش برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی مکانیک، شیمی، صنایع، نفت، عمران، برق و هوافضا مناسب است. اما تمرکز اصلی آن روی مهندسی مکانیک و شیمی است.

پس از گذراندن این دوره، دانشجویان چه مهارت‌هایی را به دست خواهند آورد؟

پس از گذراندن این دوره دانشجویان این توانایی را خواهند داشت که نقشه‌های تجهیزات پالایشگاهی را صورت صحیح در نرم‌افزار PDMS به‌صورت سه‌بعدی مدل‌سازی کنند. همچنین آن‌ها می‌توانند سازه‌های مختلف عمرانی را مانند pipe rack طراحی کرده ، مدل‌سازی کنند و در مکان مناسب قرار دهند همچنین مهارت طراحی خطوط سه‌بعدی پایپینگ را فرا خواهند گرفت و می‌توانند با ماژول Design به‌صورت مقدماتی کار کنند. در پایان این آموزش دانشجویان اکثر قسمت‌های لازم در محیط Design نرم‌افزار PDMS را به‌صورت کامل فرا خواهند گرفت.

تا حالا از خودتان این سؤال رو پرسیدید که پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های کشور چگونه ساخته می‌شوند؟ امروزه از کسی پوشیده نیست که صنعت نفت و گاز بخش مهمی از منابع درآمدی کشور ما رو تأمین می‌کند و خط مقدم این صنعت، پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های ما هستند که از نظر پیچیدگی و عظمت، می‌توان آن‌ها را به‌عنوان عجایب هشت‌گانه جهان معرفی کرد. برای ساخت این مجموعه‌های بزرگ و پیچیده مهندسان طراح می‌بایست ابتدا تمامی المان‌ها، تجهیزات، سازه‌ها و سیستم‌های پیچیده پایپینگ را مدل‌سازی سه‌بعدی کنند و سپس به ساخت آنها در سایت موردنظر بپردازند. نرم‌افزار AVEVA PDMS (Plant Design Management System) یکی از دسته نرم‌افزارهای طراحی به‌وسیله کامپیوتر است ( CAD ) که به‌وسیله آن مهندسان طراح می‌توانند یک‌پلت پتروشیمی و پالایشگاهی را به‌صورت سه‌بعدی و کامل مدل‌سازی کنند.

نرم افزار PDMS چیست؟

در بین نرم افزارهای طراحی فرایند نرم افزار PDMS مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود که در بین شرکت‌های نقتی و طراحان خطوط لوله کشی صنعتی بیشترین استفاده را دارد و از این رو دانش استفاده و کار با نرم افزار PDMS بسیار حائز اهمیت است. نرم افزار PDMS مخفف عبارت Plant Design Management System  بوده و محصول شرکت AVEVA انگلستان است. آشنایی با نصب و راه اندازی، دستورات و منوهای نرم افزار، نحوه نصب و بکارگیری از ماژول های مختلف جهت بالا بردن سرعت طراحی بسیار مهم هستند که شما باید در دوره‌های PDMS آنها را فرا بگیرید.

برای مدل سازی سه بعدی در صنعت نفت و گاز نرم افزارهای مشابه دیگری مانند PDS و Autoplant و غیره نیز وجود دارند که PDMS در بین آن‌ها دارای قدرت و انعطاف‌پذیری بیشتری است و انتخاب اول طراحان در بسیاری از کشورهای دنیا محسوب می‌شود. از نقاط قوت این نرم افزار می‌توان به بانک اطلاعاتی بسیار قوی آن ( Database ) اشاره نمود که این ویژگی نگرانی طراحان را از بابت از بین رفن اطلاعات در حین پروژه مرتفع میسازد که این مهم ارتباط تنگاتنگی با تجربه و مهارت طراح دارد.

ویژگی های مهم نرم افزار PDMS

از مهمترین ویژگی های نرم افزار PDMS می‌توان به ورودی‌ها و خروجی‌های آن اشاره کرد که این امکان را به شما می‌دهد که به راحتی بتوانید آن را در کنار دیگر برنامه های مهندسی استفاده کنید و خروجی با ‌های متنوع از آن بگیرید. این نرم افزار قابلیت همخوانی و سینک شدن با فایل‌های مدل سازی شده در نرم افزار MicroStation CAD و اضافه کردن قابلیت برنامه‌نویسی از طریق نرم افزار Visual Basic را دارد.

همچنین شما می‌توانید به راحتی تنها با چند کلیک خروجی با فرمت‌های رایج و پرکاربرد DWG, XL و PLT را داشته باشید تا بتوانید در نرم افزارهایی مانند Auto Cad ویرایش‌ها و ترسیم‌های جدید را در نقشه خود داشته باشید. جدا از تمام این نکات می‌توان به استفاده از نرم افزار‌های کمکی برای گرفتن خروجی برای نرم افزار CEASAR II و تحلیل تنش سیستم پایپینگ اشاره کرد.

مهم‌ترین ماژول‌های نرم افزار PDMS

وجود ماژول‌های متنوع در نرم افزار جهت راحتی دسترسی كاربران به قسمت‌های مختلف نرم افزار و افزایش سرعت عمل در طراحی پروژه بوده که مهم‌ترین آن‌ها آیتم‌های زیر هستند:

• طراحی یا دیزاین (Design)
• آیزو درفت (ISO Draft)
• درفت (Draft)
• ادمین (Admin)
• مانیتور (Monitor)
• پاراگون (Paragon)
• Lexicon
• Spcon
• Procon
• Spooler

ماژول دیزاین (DESIGN)

این ماژول مهم‌ترین بخش نرم افزار است که به مدل سازی واحد می‌پردازد . به طور کلی یک واحد فرآیندی متشکل از واحدهای مکانیک ، سازه ، عمران، معماری، برق و ابزار دقیق است که در این قسمت می‌توان کلیه این واحد‌ها را با تمام بخش‌های مختلف آن با دقیق‌ترین و کامل‌ترین جزئیات مدل‌سازی نمود. این ماژول خود شامل بخش‌های زیر است:

• عمومی یا جنرال (General)
• تجهیزات (Equipment)
• لوله کشی (Pipework)
• سازه (Structure)
• تهویه مطبوع (HVAC)
• سینی کابل (Cable Tray)
• آویز و ساپورت ها (Hanger and support)

در ماژول DESIGN برای طراحی هر واحد، بخش مجزایی وجود دارد، از جمله بخش‌های Pipework ،Equipment ،Structure ،Hvac که هر کدام حاوی منوهای مخصوص به خود هستند. از مهمترین ویژگی‌های ماژول DESIGN می‌توان به مدل‌سازی کل واحد فرآیندی، بررسی برخورد اجزائ مختلف با هم، بررسی و مشاهده آخرین فعالیت‌های انجام شده کاربران، گزارش‌گیری از مدل و مشاهده نمای کلی واحد اشاره کرد.

ماژول ادمین (Admin)

وظیفه این ماژول مدیریت کل سیستم است که در آن می‌توان به تعریف پروژه، ایجاد بانک‌های اطلاعاتی (Database)، تعریف کاربران و اختصاص Password برای آن‌ها، ایجاد محدوده‌های کاری برای هر کاربر ، مشاهده فعالیت کاربران، ایجاد هماهنگی بین کاربران و ایجاد تیم‌های کاری اشاره نمود. به طور معمول شخصی که به عنوان ADMIN یک پروژه این وظیفه را بر عهده می‌گیرد، باید به تمامی قسمت‌های نرم افزار اشراف کامل داشته و از تجربه بالایی در انجام پروژه‌ها با این نرم افزار داشته باشد تا بتواند از ایجاد مشکلات احتمالی جلوگیری نماید.

ماژول ایزو درفت (ISODRAFT)

علاوه بر نقشه‌های دوبعدی، نیاز به نقشه‌های ایزومتریک نیز داریم که در این بخش می‌توان از نرم افزار خروجی گرفت. این نقشه‌ها به طور خاص برای سیستم Piping به کار می‌رود و مشخصاتی از جمله مسیر حرکت لوله و جانمایی اتصالات و تجهیزات و طول لوله و تعداد به ما می‌دهد. این نقشه‌ها به صورت فرمت‌های قابل استفاده در نرم افزار اتوکد هستند که ویرایش آن‌ها را برای ما آسان می‌سازد. این ماژول نیز تنظیمات کلی برای تهیه نقشه‌ها و سایزبندی آن‌ها و نوع فرمت خروجی آن‌ها دارد.

ماژول پاراگون و اسپیکون (PARAGON & SPECON)

این ماژول اختصاص به Catalog نویسی برای بخش‌های دیگر نرم افزار را دارد. از جمله تعریف مدرک PMS ( Piping Material Specification ) برای بخش piping و همچنین کاتالوگ‌ها مورد نیاز بخش‌های Structure & Instrument. به طور معمول در ابتدای پروژه نیاز به تکمیل این قسمت و وارد نمودن کلیه المان‌های مورد نیاز در بخش DESIGN را داریم که این مهم با توجه به استانداردهای طراحی و نمودارها و جداول مهندسی انجام می‌شود.

DRAFT جهت تهیه نقشه‌های دو بعدی و سه بعدی از جمله Plot plan ،Piping plan ،Key plan جهت نشان دادن موقعیت تجهیزات و لوله‌ها و ابزار آلات و المان‌های دیگر موجود در واحد به کار می‌رود. کلیه این نقشه‌ها در فرمت‌های مختلف برای استفاده در نرم افزار‌های متداول از جمله اتوکد تهیه می‌شوند که این ویژگی ویرایش آن‌ها را تسهیل می‌نماید.

از جمله تنظیمات این بخش می‌توان به تنظیات کلی نقشه، ابعاد مدرک، Scale نقشه، مدیریت فایل‌های خروجی از جمله رنگ، سایز، محل ذخیره‌سازی، اندازه‌گذاری‌ها، ایجاد TAG بر روی کامپوننت‌ها و تجهیزات، تنظیم نمای دید اشاره نمود. از نقشه‌های خروجی این بخش در فاز ساخت پروژه (Construction) استفاده می‌شود و دارای اهمیت زیادی است که این مهم دقت بالایی را برای تهیه این نقشه‌ها نیاز دارد.

ماژول اسپولر (SPOOLER)

جهت تقسیم‌بندی خطوط ایزومتریک در Shop و فاز ساخت پروژه کاربرد دارد . این نرم افزار به مرور زمان در نسخه‌های مختلفی تولید شده است مانند 11.2 ، 11.3 ، 11.5 ، 11.6 و 12. شرکت‌های طراحی بزرگ ایرانی به طور معمول از نسخه 11.5 این نرم افزار استفاده می‌نمایند (به دلیل تحریم های اعمال شده به ایران). اما شرکت‌های کوچکتر که نیاز به داشتن لایسنس از شرکت سازنده ندارند، از نسخه 11.6 این نرم افزار که به صورت کرک شده در بازار موجود است نیز استفاده می‌کنند.

شرکت AVEVA به تازگی نسخه 12 این محصول را نیز ارائه کرده است که تغییرات محسوسی نسبت به نسخه های قبلی در آن دیده می‌شود. این نسخه هنوز دارای اشکالات جزیی است که شرکت سازنده برای آن هر چند ماه یکبار نسخه آپدیتی و به‌روز ارائه می‌دهد و به همین دلیل هنوز فراگیر نشده است اما شرکت‌های بزرگ طراح در سرتاسر جهان به مرور به سمت استفاده از این نسخه پیش می‌روند.

ماژول مانیتور (Monitor)

این ماژول نظارت و مانیتورینگ نرم افزار و مشاهده user های فعال نرم افزار PDMS را بر عهده دارد و افراد در این ماژول می‌توانند User و MDB خود را تغییر دهند.

آموزش نرم افزار PDMS

همانطور که در صنعت 3D Cad شناخته شده است ، PDMS یک بسته نرم افزاری قابل طراحی ، چند کاربره و چند رشته‌ای ، مهندسی کنترل شده برای پروژه های مهندسی است که کاربرد آن در طراحی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است. PDMS از بخش‌ها و ماژول‌های مختلفی تشکیل شده است. این نرم افزار یکی از کارآمدترین نرم افزارهای مدل سازی سه بعدی نفت و گاز و پتروشیمی محسوب می‌شود که قابلیت طراحی ، مدل‌سازی و مدیریت سیستم را به طور همزمان به بهترین شکل داراست .

به همین دلیل یادگرفتن کار با این نرم افزار به شکل کامل و اصولی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند از نظر مالی برای شما بسیار ارزش افرین باشد. با داشتن دانش کار با این نرم افزار و فراگیری دوره پایپینگ به سطح درآمد بسیار بالایی برسید.