آشنایی با رشد اقتصادی

درس آشنایی با رشد اقتصادی یکی از درس‌هایی است که حتی اگر افراد با مباحث اقتصادی آشنایی زیادی نیز نداشته باشند، می‌توانند از مباحث این درس استفاده کنند و در واقع درس آشنایی با رشد اقتصادی می‌تواند به عنوان دروازه‌ای برای ورود علاقه‌مندان حوزه‌ی اقتصاد به مباحث پیچیده‌تر اقتصادی، مثل توسعه اقتصادی به شمار رود.

فرض کنید در یک شهر ساختمان‌های بلند محدودی وجود دارد. در طبقه فوقانی این ساختمان‌ها تعدادی پنجره وجود دارد که هرکدام منظره‌ی شهر را به شکلی نشان می‌دهد.
یکی از این پنجره‌ها اما منظره‌ای بازتر و بهتر نسبت به دیگر ساختمان‌ها دارد. منظره‌ای صد و هشتاد درجه که می‌توان تمام شهر را از بالا مشاهده کرد.
این مثال حکایت درس رشد اقتصادی است. رشد اقتصادی به شما کمک می‌کند تا منظره‌ای تمام و کمال از شهر زیر پای خودتان را مشاهده کنید و مشکلات و نقاط قوت شهر خود را ببینید. اما طبیعتا نمی‌توانید جزئیات ساختمان‌های درون شهر را به صورت مجزا و ریز به ریز ببینید.

چرا نیاز است تا با مبحث رشد اقتصادی آشنا شویم؟

برای جواب به این سوال ابتدا نیاز است تا با بعضی از دغدغه‌های اقتصادی آشنا شویم و ببینیم که رشد اقتصادی کدام یک از این دغدغه‌ها را هدف قرار داده است.
کوچک‌ترین مقیاس مطرح در درس آشنایی با رشد اقتصادی، مقیاس کشوری است. این بدان معنا است که این درس با اختلاف طبقاتی در شمال و جنوب یک شهر کاری ندارد و این دغدغه جزء دغدغه‌های این مبحث نیست.
اختلاف بین شهر و روستا، مشکلات اقتصادی زنان سرپرست خانوار، دغدغه‌های اقتصادی مردم حاشیه‌نشین یک شهر و مشکلات دیگر از این دست نیز جزء دغدغه‌های این درس محسوب نمی‌شود و تمام دغدغه‌های درس آشنایی با رشد اقتصادی با مقیاسی بزرگ‌تر از کشورها مطرح می‌شود.
بر فرض مثال: چرا دو کشور شیلی و مکزیک به یکدیگر نزدیک هستند ولی تا این حد مشکلاتشان متفاوت است؟ یا چرا قاره‌ی اروپا نسبت به قاره‌ی آسیا توسعه اقتصادی بیشتر و بهتری داشته است؟
چرا مشکلات اقتصادی در خاورمیانه تا این حد پیچیده‌تر از مشکلات اقتصادی کشورهای اروپایی همجوار خاورمیانه است؟ 

همچنین در درس آشنایی با رشد اقتصادی بعد زمان را نیز می‌توان با این دغدغه‌ها ترکیب کرد. به این صورت که مشکلات اقتصادی ایران در پنجاه سال گذشته تا چه اندازه بهبود پیدا کرده‌اند؟
یا مشکلات اقتصادی کشورهای آمریکای لاتین در قیاس با آمریکای مرکزی در طی دو دهه گذشته با چه سرعتی بهبود پیدا کرده‌اند؟ آلمان شرقی پیش از فروپاشی دیوار برلین و پس از آن چگونه تغییر کرده است؟ 

این درس میزان کالری دریافتی و غذای افراد را در کشورهای مختلف با یکدیگر مقایسه می‌کند و تلاش می‌کند تا کیفیت غذای دریافتی را در کشورهای کم بضاعت بهبود دهد.
رشد اقتصادی به ما کمک می‌کند تا با سطح تحصیلی کشورهای مختلف آفریقایی آشنا شویم و برای افزایش سطح تحصیلی کشورهایی که از حد معمول پایین‌تر هستند چه راهکارهایی بیندیشیم. 

یکی از مثال‌هایی که برای درک بهتر اهمیت بهتر درس آشنایی با رشد اقتصادی همواره زده می‌شود، تصویر ماهواره‌ای شبه جزیره کره در شب است. در این تصویر مشاهده می‌شود که کره‌شمالی در تاریکی مطلق فرو رفته و تنها در پایتخت کره‌شمالی یعنی پیونگ یانگ نوری مختصر وجود دارد. 
اما تقریبا تمام کره‌ی جنوبی روشن است. این مثال بیانگر این است که فعالیت اقتصادی کره‌جنوبی در شب‌ها نیز ادامه دارد چرا که پس از غروب خورشید هر فعالیتی نیاز به نور دارد و همین قضیه باعث می‌شود که رشد اقتصادی در کره‌ی جنوبی سرعت بیشتری داشته باشد.

اما سوالات مطرح در این درس، یافتن جواب برای این سوال‌ها و پیدا کردن راهکار برای این دغدغه‌ها می‌تواند به کمک مدیریت راهبردی و بلند مدت کشورها بیاید. سوالاتی از این جنس که:

1)  برخی از کشورها تا این اندازه ثروت و برخی بسیار فقیر هستند؟

2) آیا فقرا خودشان می‌توانند کاری کنند که از فقر نجات پیدا کنند؟ آیا فقرا محکوم به فقیر بودن هستند و به هیچ وجه نمی‌توانند شرایط زندگی خود را تغییر دهند؟

3) آیا فقر افراد فقیر ناشی از سیاست‌های نادرست سیاست مدارانشان بوده است یا نتیجه‌ی انتخاب‌های خودشان؟

4) آیا استعمار استعمارگران در طول تاریخ به ضرر فقرا بوده است؟

5) آیا بخت و اقبال نیز در فقیر و غنی بودن افراد موثر بوده‌اند؟

در نهایت این سوال مطرح است که حتما باید قشری فقیر باشند تا در جایی دیگر قشری مرفه و ثروت‌مند باشند؟ یا می‌شود راهکاری را پیدا کرد که همه‌ی افراد به یکدیگر برابر باشند؟ اگر این فرض که همه‌ی افراد با هم برابر باشند بهتر است مطرح است پس چرا بسیاری از کشورها که در طول تاریخ سوسیالیست بوده‌اند با شکست مواجه شده‌اند؟

شما در درس آشنایی با رشد اقتصادی همراه با دکتر فرهاد نیلی در دانشکده‌ی مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف با این مباحث بیشتر آشنا خواهید شد.