دوره زیست بهتر در شرایط بحران کرونا با بهره‌گیری از دانش علوم اعصاب شناختی

این دوره‌ی آنلاین در بهار 1399، با توجه به شرایط پاندمیک ناشی از شیوع ویروس کرونا و قرنطینه عمومی جهانی، همگام با سایر دوره‌های مشابه جهانی برای پاسخگویی به نیاز اساسی افراد فارسی‌زبان طراحی و با حمایت ستاد علوم‌شناختی برگزار می‌شود.

با ادامه وضعیت بحران پاندمیک جهانی و به‌عنوان ابزاری برای کنترل شیوع COVID-19، بسیاری از کشورها از مردم خواسته‌اند که خود را در خانه یا در یک مرکز اختصاصی قرنطینه کنند. بر اساس مطالعه محققان، قرنطینه می‌تواند طیف گسترده‌ای از تأثیرات روانی از جمله علائم استرس پس از رویداد، افسردگی، احساس خشم، ترس و سوء مصرف مواد را نشان ‌دهد. برخی از این موارد، به‌ویژه علائم استرس پس از رویداد، طولانی‌مدت به نظر می‌آیند و قرنطینه‌های طولانی‌تر، سلامت روانی ضعیف‌تری را به همراه دارند. از دیگر عوامل مؤثر در تأثیرات روان‌شناختی این امر، فقدان مایحتاج اولیه مانند غذا، آب و لباس، و اطلاع‌رسانی ضعیف از سوی مقامات بهداشت عمومی در مورد هدف قرنطینه و راهنمایی برای اقدامات است. کاهش توان مالی در دوره‌ی پس از قرنطینه به دلیل عدم توانایی کار و همچنین فشار روانی پیرامون خود بیماری نیز مشکلات سلامت روان را ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر اما تجربه عملی روزمره همه ما در الزام ادامه‌ی زندگی در این شرایط ویژه‌ی «کرونایی»، پیچیدگی‌های بیشتری را در امور به‌ظاهر ساده به نمایش گذاشته است. از اختلال در حوزه‌ی عملکرد روابط (عاشقانه، خانوادگی و دوستانه) که گاه با افزایش چشمگیر زمان سپری شده در کنار هم، پتانسیل ناامیدی، احساس عدم امکان فرار، مشاجره و استدلال‌های همه‌جانبه افزایش می‌یابد، تا اختلالات فردی که به برهم خوردگی نظم و سبک زندگی، بی‌خوابی، افسردگی، احساس ترس از ناشناخته‌ها، اضطراب و … انجامیده است.

 سؤال اینجاست: «چطور سلامت روان خود را در این شرایط حفظ نماییم؟» و به عبارتی «چطور در این شرایط تاب بیاوریم؟». در تلاش برای پاسخ به این پرسش، دکتر حامد اختیاری – عصب‌شناس شناختی و مؤلف کتاب باشگاه مغز – با همراهی دکتر تارا رضاپور، با انتخاب 30 عنوان اساسی و مؤثر در تعاملی گسترده با افراد مختلف، به بحث درباره‌ی «سلامت مغز و روان در دوران کرونایی» و «تمرین‌های عملی مؤثر در این زمینه» خواهند نشست.

عصب‌شناس شناختی (Neuroscientist) کیست؟

علوم اعصاب شناختی (Cognitive neuroscience) با تمرکز بر فرایندهای شناختی، به شدت به روش‌ها و یافته‌های نوروساینس وابسته است. نوروساینس حوزه‌ای بین‌رشته‌ای از آناتومی سیستم عصبی، فیزیولوژی سیستم عصبی، بیولوژی سیستم عصبی، نوروفارماکولوژی، نوروژنتیک، روان‌پزشکی، روان‌شناسی و … است که با مجموعه سیستم عصبی در سطح ماکروسکوپی و میکروسکوپی سروکار دارد. عصب‌شناس شناختی می‌خواهد بداند که فعالیت‌های ذهنی چگونه در مغز اجرا می‌شوند و با بررسی برخی توانایی‌های شناختی مانند توجه، یادگیری، تصمیم‌گیری، استدلال کردن و … درباره‌ی چگونگی اجرای این اعمال ویژه و خاص در مغز به تحقیق و مطالعه می‌پردازد.